8 października tego roku opublikowany został Specjalny Raport IPCC dotyczący ograniczenia globalnego ocieplenia klimatu o 1,5°C. Pracujemy obecnie nad oficjalnym tłumaczeniem Podsumowania dla Decydentów, z myślą o opublikowaniu go na stronie IPCC (podobnie, jak wcześniej Podsumowania dla Decydentów I Grupy Roboczej 5 Raportu IPCC). Proces recenzji tłumaczenia jest w toku, ale uznaliśmy, że ze względu na zbliżającą się konferencję COP24 w Katowicach, opublikujemy na portalu roboczą wersję tłumaczenia.

Specjalny raport IPCC o ociepleniu o 1,5 stopnia - okładka.

Specjalny Raport IPCC – podsumowanie dla decydentów:
Wstęp i część A
część B
część C
część D

Podsumowanie dla Decydentów Specjalnego Raportu IPCC dotyczącego globalnego ocieplenia klimatu o 1,5°C

Specjalny Raport IPCC dotyczący następstw globalnego ocieplenia klimatu o 1,5°C ponad poziom sprzed epoki przemysłowej oraz związanych z tym globalnych scenariuszy emisji gazów cieplarnianych, w kontekście wzmacniania odpowiedzi globalnej na zagrożenie zmianą klimatu, wspierania zrównoważonego rozwoju oraz działań na rzecz wyeliminowania ubóstwa.

Niniejsze Podsumowanie dla Decydentów zostało formalnie zatwierdzone podczas Pierwszej Wspólnej Sesji I, II i III Grupy Roboczej IPCC i zaakceptowane podczas 48. Sesji IPCC w Incheon w Korei Południowej, 6 października 2018 r.

Wprowadzenie

Niniejszy raport jest odpowiedzią na zaproszenie skierowane do IPCC w celu „…przedstawienia w 2018 r. Raportu Specjalnego dotyczącego następstw globalnego ocieplenia o 1,5°C powyżej poziomu sprzed epoki przemysłowej i związanych z tym globalnych scenariuszy emisji gazów cieplarnianych”, zawartego w decyzji nr 21. konferencji stron Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmiany klimatu dotyczącej przyjęcia Porozumienia Paryskiego1.

IPCC przyjął zaproszenie w kwietniu 2016 r., podejmując decyzję o przygotowaniu niniejszego raportu dotyczącego skutków globalnego ocieplenia klimatu o 1,5°C ponad poziom sprzed epoki przemysłowej oraz związanych z tym globalnych scenariuszy emisji gazów cieplarnianych w kontekście wzmacniania odpowiedzi globalnej na zagrożenie zmianą klimatu, wspierania zrównoważonego rozwoju oraz działań na rzecz wyeliminowania ubóstwa.

Niniejsze Podsumowanie dla Decydentów (ang. Summary for Policymakers, SPM) przedstawia kluczowe ustalenia Raportu Specjalnego, oparte na krytycznym przeglądzie dostępnej literatury naukowej, technicznej i społeczno-gospodarczej2 dotyczącej globalnego ocieplenia o 1,5°C oraz porównania globalnego ocieplenia o 1,5°C i 2°C powyżej poziomu sprzed epoki przemysłowej. Poziom pewności wszystkich kluczowych ustaleń jest określany przy użyciu skali ustalonej przez IPCC.3 Podstawa naukowa jest każdorazowo wskazana jako odnośnik do odpowiednich sekcji raportu. W SPM podane są też luki w wiedzy zidentyfikowane w odpowiednich rozdziałach pełnego raportu.

A. Zrozumienie globalnego ocieplenia klimatu o 1,5°C4

A1. Szacuje się, że działalność ludzka spowodowała globalne ocieplenie o około 1,0°C5 powyżej poziomu sprzed epoki przemysłowej, z prawdopodobnym zakresem od 0,8°C do 1,2°C. Jeśli globalne ocieplenie będzie nadal postępowało w obecnym tempie, prawdopodobnie osiągnie 1,5°C między 2030 a 2052 r. (wysoki poziom ufności) {1.2, Rysunek SPM.1}

A1.1. Zgodnie z długoterminowym trendem ocieplenia od epoki przedprzemysłowej, obserwowana średnia temperatura powierzchni Ziemi (ang. global mean surface temperature, GMST) w dekadzie 2006-2015 była o 0,87°C (prawdopodobny zakres pomiędzy 0,75°C a 0,99°C)6 wyższa od średniej z okresu 1850-1900 (bardzo wysoki poziom ufności). Obserwowane ocieplenie jest zgodne z oszacowanym ociepleniem antropogenicznym w granicach ±20% (prawdopodobny poziom ufności). Wzrost GMST związany z antropogenicznym globalnym ociepleniem w wyniku przeszłych i bieżących emisji oszacowano na 0,2°C (prawdopodobnie od 0,1°C do 0,3°C) na dekadę (wysoki poziom ufności). {1.2.1, Tabela 1.1, 1.2.4}

A1.2. Ocieplenie szybsze niż globalna średnia jest odczuwane w wielu regionach lądowych, w różnych porach roku. Przykładem jest 2-3 razy szybsze ocieplenie w Arktyce. Wzrost temperatury jest na ogół wyższy nad lądami niż nad oceanami (wysoki poziom ufności). {1.2.1, 1.2.2, Rysunek 1.1, Rysunek 1.3, 3.3.1, 3.3.2}

A1.3. Wykryto trendy w intensywności i częstości niektórych ekstremów klimatycznych i pogodowych w okresie, w którym doszło do globalnego ocieplenia o około 0,5°C (średni poziom ufności). Ocenę tę oparto na kilku liniach dowodowych, między innymi studiach atrybucji zmian ekstremów od 1950 r. {3.3.1, 3.3.2, 3.3.3}

A.2. Trwające od epoki przedprzemysłowej do chwili obecnej ocieplenie, będące skutkiem emisji antropogenicznych, będzie zachodzić dalej przez stulecia a nawet tysiąclecia, a jego skutkiem będą dalsze długoterminowe zmiany w systemie klimatycznym, takie jak podnoszenie się poziomu morza i wynikające z niego konsekwencje (wysoki poziom ufności). Jest jednak mało prawdopodobne, aby dotychczasowe emisje wystarczyły do spowodowania globalnego ocieplenia w wysokości 1,5°C (średni poziom ufności) {1,2, 3,3, Rysunek 1.5, Rysunek SPM.1}

A2.1. Emisje antropogeniczne (w tym gazy cieplarniane, aerozole i ich prekursory), które miały miejsce do chwili obecnej prawdopodobnie nie spowodują dalszego ocieplenia o więcej niż 0,5°C w ciągu najbliższych dwóch do trzech dekad (wysoki poziom ufności) ani w skali stulecia (średni poziom ufności). {1.2.4, Rysunek 1.5}

A2.2. Osiągnięcie i utrzymanie zerowej globalnej antropogenicznej emisji CO2 netto oraz zmniejszenie wymuszenia radiacyjnego netto przez inne niż CO2 czynniki powstrzymałoby antropogeniczne ocieplenie w perspektywie wielu dziesięcioleci (wysoki poziom ufności). W takim przypadku możliwa do osiągnięcia temperatura maksymalna zależy od skumulowanej globalnej antropogenicznej emisji CO2 netto do momentu jej wyzerowania (wysoki poziom ufności) oraz od wartości wymuszania radiacyjnego przez czynniki inne niż CO2 w dziesięcioleciach poprzedzających osiągnięcie tej maksymalnej temperatury (średni poziom ufności). W dłuższej perspektywie czasowej utrzymywanie ujemnej globalnej antropogenicznej emisji CO2 netto i/lub dalsze redukcje wymuszania radiacyjnego nie związanego z emisją CO2 mogą być konieczne, aby zapobiec dalszemu ociepleniu w wyniku działania sprzężeń zwrotnych w ziemskim systemie klimatycznym i cofnąć zakwaszenie oceanów (średni poziom ufności) oraz będą konieczne aby zminimalizować wzrost poziomu morza (wysoki poziom ufności). {Ramka Międzyrozdziałowa 2 w Rozdziale 1, 1.2.3, 1.2.4, Rysunek 1.4, 2.2.1, 2.2.2, 3.4.4.8, 3.4.5.1, 3.6.3.2}

Rysunek SPM.1: a) Obserwowane zmiany średniej miesięcznej temperatury powierzchni (GMST) do 2017 roku – szara linia, na podstawie danych HadCRUT4, GISTEMP, Cowtan-Way i NOAA) oraz szacunki antropogenicznego globalnego ocieplenia do 2017 roku (pomarańczowa linia ciągła z pomarańczowym cieniowaniem pokazującym szacowany prawdopodobny zakres). Pomarańczowa przerywana strzałka i poziomy pomarańczowy słupek błędu pokazują odpowiednio: środkową wartość wzrostu temperatury oraz prawdopodobny zakres czasu, w którym osiągnięta zostanie temperatura 1,5°C, jeśli obecne tempo wzrostu temperatury utrzyma się. Szary obszar po prawej stronie rysunku a) pokazuje prawdopodobny zakres ocieplenia, obliczony przy użyciu prostego modelu klimatycznego, w scenariuszu (hipotetycznej przyszłości), w którym emisja CO2 netto (szara linia w rysunkach b i c) maleje liniowo od 2020 r. do zera netto w 2055 r., a wymuszanie radiacyjne netto inne niż CO2 (szara linia w rysunku d) rośnie do 2030 r., a następnie spada. Niebieski obszar na rysunku a) pokazuje odpowiedź na szybszą redukcję emisji CO2 (niebieska linia na rysunku b), osiągającą zero netto w 2040 r., co zredukuje tym samym skumulowaną emisję CO2 (rysunek c). Fioletowy obszar pokazuje odpowiedź na spadek emisji CO2 netto do zera w 2055 r., przy czym wymuszanie radiacyjne netto innych niż CO2 czynników pozostaje stałe po 2030 r. Pionowe słupki błędu po prawej stronie rysunku a) pokazują prawdopodobne zakresy (cienkie linie) i środkowe tercyle (33-66 percentyl, grube linie) szacowanego rozkładu ocieplenia w 2100 r. w tych trzech scenariuszach. Pionowe kropkowane słupki błędu na rysunkach b, c i d pokazują prawdopodobny zakres historycznych rocznych i skumulowanych globalnych emisji CO2 netto w 2017 r. (dane z Global Carbon Project) i wymuszania radiacyjnego innych niż CO2 czynników w 2011 r. (dane z raportu AR5). Pionowe osie na rysunkach c i d zostały wyskalowane tak, aby pokazywały w przybliżeniu równy wpływ na GMST. {1.2.1, 1.2.3, 1.2.4, 2.3, Rozdział 1 Rysunek 1.2 i Materiał Uzupełniający do Rozdziału 1, Ramka Międzyrozdziałowa 2} Kliknij, aby powiększyć.

A3. Zagrożenia klimatyczne dla środowiska naturalnego i systemów antropogenicznych są w przypadku globalnego ocieplenia o 1,5°C wyższe niż obecnie, ale niższe niż przy ociepleniu o 2°C (wysoki poziom ufności). Zagrożenia te zależą od wielkości i tempa ocieplenia, położenia geograficznego, poziomu rozwoju i podatności na zagrożenia, a także od wyboru i wdrożenia działań adaptacyjnych oraz opcji mitygacyjnych (wysoki poziom ufności) (Rysunek SPM.2). {1.3, 3.3, 3.4, 5.6}

A3.1. Wpływ globalnego ocieplenia na środowisko naturalne i systemy antropogeniczne został już zaobserwowany (wysoki poziom ufności). Wiele ekosystemów lądowych i oceanicznych oraz niektóre świadczone przez nie usługi już uległy zmianie z powodu globalnego ocieplenia (wysoki poziom ufności). {1.4, 3.4, 3.5, Rysunek SPM.2}

A3.2. Przyszłe zagrożenia klimatyczne będą zależeć od tempa, wartości maksymalnej i czasu trwania ocieplenia. W przypadku, jeśli globalne ocieplenie przekroczy 1,5°C zanim powróci do tego poziomu w roku 2100, będą one w sumie większe, niż gdy globalne ocieplenie stopniowo ustabilizuje się na poziomie 1,5°C, zwłaszcza jeśli maksymale ocieplenie byłoby wysokie (np. około 2°C) (wysoki poziom ufności). Niektóre następstwa mogą być długotrwałe lub nieodwracalne np. utrata niektórych ekosystemów (wysoki poziom ufności). {3.2, 3.4.4, 3.6.3, Ramka Międzyrozdziałowa 8}

A3.3. Adaptacja i mitygacja są już prowadzone (wysoki poziom ufności). Przyszłe zagrożenia klimatyczne można zmniejszyć poprzez zwiększenie skali i przyspieszenie dalekosiężnej, wielopoziomowej i międzysektorowej mitygacji zmiany klimatu oraz przez działania adaptacyjne – zarówno stopniowe, jak i transformacyjne (wysoki poziom ufności). {1.2, 1.3, Tabela 3.5, 4.2.2, Ramka Międzyrozdziałowa 9 w Rozdziale 4, Ramka 4.2, Ramka 4.3, Ramka 4.6, 4.3.1, 4.3.2, 4.3.3, 4.3.4, 4.3.5, 4.4.1, 4.4.4, 4.4.5, 4.5.3}

Ramka SPM 1: Podstawowe terminy Raportu Specjalnego

Średnia globalna temperatura powierzchni (ang. Global mean surface temperature, GMST): szacowana średnia globalna temperatura powietrza nad powierzchnią lądów i lodu morskiego oraz temperatura powierzchni morza w regionach wolnych od lodu morskiego. Zmiany GMST przedstawia się zwykle jako odchylenie od wartości średniej z określonego okresu odniesienia. Przy szacowaniu zmian GMST wykorzystuje się również temperaturę powietrza nad powierzchnią gruntu i oceanów.19 {1.2.1.1}

Epoka przedprzemysłowa: Trwający stulecia okres poprzedzający rozpoczęcie działalności przemysłowej na dużą skalę, co nastąpiło około 1750 r. Dla obliczenia przybliżonej wartości GMST w epoce przedprzemysłowej wykorzystywany jest okres odniesienia 1850-1900. {1.2.1.2}

Globalne ocieplenie: Szacowany wzrost GMST uśredniony w okresie 30 lat lub w okresie trzydziestoletnim wycentrowanym na konkretnym roku lub dekadzie, wyrażony w stosunku do poziomu z epoki przedprzemysłowej, chyba że określono inaczej. W przypadku tych okresów trzydziestoletnich, które obejmują zarówno lata minione jak i przyszłe, zakłada się, że utrzymane zostanie tempo ocieplenia z ostatnich dekad. {1.2.1}

Zerowa emisja CO2 netto: Zerowe emisje dwutlenku węgla (CO2) netto są osiągane, gdy antropogeniczne emisje CO2 są równoważone globalnie przez antropogeniczne usuwanie CO2 przez określony czas.

Usuwanie dwutlenku węgla (ang. Carbon dioxide removal, CDR): Działania antropogeniczne polegające na usuwaniu CO2 z atmosfery i trwałym składowaniu go w rezerwuarach geologicznych, lądowych, oceanicznych lub w produktach. Obejmuje to istniejące i potencjalne antropogeniczne wzmocnienie biologicznych lub geochemicznych procesów pochłaniania oraz bezpośrednie wychwytywanie i składowanie CO2 z powietrza, ale nie obejmuje naturalnego pochłaniania CO2, które nie jest bezpośrednio związane z działalnością człowieka.

Całkowity budżet węglowy: Szacowana skumulowana globalna antropogeniczna emisja CO2 netto od epoki przedprzemysłowej do czasu, gdy antropogeniczne emisje CO2 osiągną zero netto, co z określonym prawdopodobieństwem doprowadziłoby do ograniczenia globalnego ocieplenia do ustalonego poziomu, zależnego od wpływu innych emisji antropogenicznych. {2.2.2}

Pozostały budżet węglowy: Szacowana skumulowana globalna antropogeniczna emisja CO2 netto od określonej daty rozpoczęcia do czasu, gdy antropogeniczna emisja CO2 osiągnie zero netto, co z ustalonym prawdopodobieństwem doprowadziłoby do ograniczenia globalnego ocieplenia do określonego poziomu, z uwzględnieniem innych emisji antropogenicznych. {2.2.2}

Przekroczenie progu temperatury: Czasowe przekroczenie określonego poziomu globalnego ocieplenia.

Scenariusze emisji: W niniejszym Podsumowaniu dla Decydentów, modelowane trajektorie globalnej antropogenicznej emisji w XXI wieku są nazywane scenariuszami emisji. Scenariusze emisji są klasyfikowane według ich trajektorii temperatury w XXI wieku: scenariusze, które w oparciu o aktualną wiedzę dają co najmniej 50% prawdopodobieństwo ograniczenia globalnego ocieplenia do poziomu poniżej 1,5°C są klasyfikowane jako „bez przekroczenia”; te ograniczające ocieplenie do poziomu poniżej
1,6°C i powracające do poziomu 1,5°C do 2100 są klasyfikowane jako „1,5°C z niewielkim przekroczeniem”; podczas gdy te, które przekroczyły 1,6°C, ale nadal powracają do poziomu 1,5°C do 2100 roku, są klasyfikowane jako scenariusze „z wysokim przekroczeniem”.

Następstwa: Skutki zmian klimatu dla systemów antropogenicznych i środowiska naturalnego. Następstwa mogą być korzystne lub niekorzystne dla możliwości utrzymania się ludzi, ich zdrowia i dobrego samopoczucia, ekosystemów i gatunków, usług, infrastruktury oraz dóbr gospodarczych, społecznych i kulturowych.

Ryzyko: Możliwość wystąpienia niekorzystnych, związanych z zagrożeniem klimatycznym następstw dla systemów antropogenicznych i środowiska naturalnego, wynikających z interakcji między zagrożeniami, podatnością i stopniem narażenia wystawionego na ryzyko systemu. Ryzyko łączy prawdopodobieństwo narażenia na zagrożenie i wielkość jego skutków. Ryzyko może również opisywać potencjalne negatywne konsekwencje działań adaptacyjnych lub mitygacyjnych.

Scenariusze rozwoju odporne na zmiany klimatu (ang. Climate-resilient development pathways, CRDP): Scenariusze, które wzmacniają zrównoważony rozwój na wielu płaszczyznach oraz wysiłki na rzecz eliminacji ubóstwa poprzez sprawiedliwe zmiany społeczne i systemowe, przy jednoczesnym ograniczeniu zagrożenia zmianą klimatu poprzez ambitne działania mitygacyjne, adaptacyjne oraz podniesienie odporność na zmiany klimatu.

1. Decyzja 1/CP.21, paragraf 21.

2. Ocena obejmuje literaturę przyjętą do publikacji do dnia 15 maja 2018 r.

3. Każde stwierdzenie jest oparte na ocenie dowodów i ich zgodności. Poziom ufności wyraża się za pomocą pięciu określeń: bardzo niski, niski, średni, wysoki i bardzo wysoki, pisanych kursywą, na przykład: średni poziom ufności. Terminy te używane są do określenia prawdopodobieństwa wyniku lub pojawienia się zdarzenia: niemal pewny 99-100%, bardzo prawdopodobny 90-100%, prawdopodobny 66-100%, średnio prawdopodobny 33-66%, mało prawdopodobny 0-33%, bardzo mało prawdopodobny 0-10%. Prawdopodobieństwo wyróżniane jest za pomocą kursywy, na przykład, bardzo prawdopodobny. Jest to zgodne z terminologią AR5.

4. Ramka SPM 1: Kluczowe terminy

5. Obecny poziom globalnego ocieplenia definiowany jest jako średnia z 30-letniego okresu z punktem centralnym w 2017 r., przy założeniu, że dotychczasowe tempo ocieplenia z ostatnich dekad utrzyma się w najbliższym czasie.

6. Zakres ten obejmuje cztery dostępne recenzowane oszacowania obserwowanej zmiany GMST, a także uwzględnia dodatkową niepewność wynikającą z krótkoterminowej naturalnej zmienności klimatu. {1.2.1, Tabela 1.1}

Tłumaczenie: Marcin Popkiewicz, Aleksandra Kardaś, Anna Sierpińska i Szymon Malinowski.

Fajnie, że tu jesteś. Mamy nadzieję, że nasz artykuł pomógł Ci poszerzyć lub ugruntować wiedzę.

Nie wiem, czy wiesz, ale naukaoklimacie.pl to projekt non-profit. Tworzymy go my, czyli ludzie, którzy chcą dzielić się wiedzą i pomagać w zrozumieniu zmian klimatu. Taki projekt to dla nas duża radość i satysfakcja. Ale też regularne koszty. Jeśli chcesz pomóc w utrzymaniu i rozwoju strony, przekaż nam darowiznę w dowolnej wysokości