Odtlenianie (anoksja). Powodowana przez nas zmiana klimatu skutkuje poważnymi zmianami w oceanie światowym: wzrostem poziomu morza, zakwaszaniem wód oceanicznych i wzrostem ich temperatury, wymieraniem raf koralowych, grozi też zatrzymaniem cyrkulacji termohalinowej. Jakby tego było mało, pojawiają się pierwsze dowody na kolejny poważny problem, prognozowany przez naukowców już dekady temu: zaczyna spadać zawartość tlenu w wodach oceanów…

Rysunek 1. Odtlenianie oceanów: życie morskie zostanie mocno dotknięte spadkiem natlenienia wody. Źródło NOAA.

Tlen przenika do wód oceanicznych z atmosfery, jest też produkowany przez unoszący się przy powierzchni fotosyntetyzujący fitoplankton. Następnie ten życiodajny gaz jest transportowany z wód powierzchniowych w głębiny, gdzie służy żyjącym tam zwierzętom. Jednak wkrótce czekają je problemy…

Po pierwsze, zgodnie z prawem Henry’ego w miarę wzrostu temperatury wody maleje ilość rozpuszczonych w niej gazów – dotyczy to także tlenu. Po drugie, maleje gęstość wody w górnej, szybko nagrzewającej się warstwie oceanów, co stabilizuje ich stratyfikację (czyli powoduje powstawanie ułożonych nad sobą, coraz mniej gęstych w stronę powierzchni, słabo mieszających się warstw), a przez to osłabia procesy transportu tlenu w głębiny oceaniczne. Co będzie się działo, gdy zwierzęta żyjące w oceanie nie będą miały dostępu do potrzebnej im ilości tlenu? Wkrótce będziemy mogli się dowiedzieć.

Na razie spadek natlenienia wód oceanicznych nie wykracza istotnie poza zakres naturalnej zmienności, a jeśli już to na krótki czas i lokalnie. Ale niedługo się to zmieni. Artykuł, napisany przez Matthew Longa, oceanografa z NCAR wraz z kolegami (Long i in., 2016) pokazuje, że już w przeciągu 10-15 lat powodowany przez ocieplenie klimatu spadek natlenienia wód oceanicznych będzie tak znaczący, że wykroczy poza zakres naturalnej zmienności, utrudniając oddychanie mieszkańcom oceanów.

Mapa: odtlenianie oceanów.
Rysunek 2. Odtlenianie: ubytek tlenu w oceanach. Czas, kiedy spadek zawartości tlenu w wodzie wykroczy poza zakres naturalnej zmienności (Long i in., 2016).

Do roku 2040. powodowana przez zmianę klimatu utrata tlenu stanie się powszechna, powodując że rozrastające się obszary oceanów staną się niezdatnymi do życia dla wielu gatunków. O ile wody powierzchniowe dzięki mieszaniu wiatrowemu mogą utrzymać wystarczający poziom dotlenienia, a niektóre żyjące w oceanie zwierzęta, takie jak delfiny czy wieloryby, oddychają wynurzając się i pobierając tlen z powietrza, to inne, w tym ryby i kraby, potrzebują tlenu rozpuszczonego w wodzie.

To kolejny wywoływany przez nas czynnik szkodzący ekosystemom oceanicznym, w tym światowym łowiskom. Jak stwierdził autor pracy: „Środowisko naukowe obawia się, że popychamy sytuację poza punkt krytyczny, poza którym nie będziemy już w stanie zapobiec szkodom.”

Marcin Popkiewicz na podst. Long i in., 2016, Oceans won’t have enough oxygen in as little as 15 years, Emerging threat from climate change: ocean oxygen levels are starting to drop

Konsultacja merytoryczna: prof Jan M. Węsławski

Fajnie, że tu jesteś. Mamy nadzieję, że nasz artykuł pomógł Ci poszerzyć lub ugruntować wiedzę.

Nie wiem, czy wiesz, ale naukaoklimacie.pl to projekt non-profit. Tworzymy go my, czyli ludzie, którzy chcą dzielić się wiedzą i pomagać w zrozumieniu zmian klimatu. Taki projekt to dla nas duża radość i satysfakcja. Ale też regularne koszty. Jeśli chcesz pomóc w utrzymaniu i rozwoju strony, przekaż nam darowiznę w dowolnej wysokości