STANOWISKO NAUKI
W ciągu ostatniego półwiecza, podczas których miało miejsce szybkie ocieplanie się klimatu Ziemi, aktywność słoneczna nie rosła.
MIT
Za globalne ocieplenie odpowiada wzrost aktywności słonecznej.
Słońce jest głównym źródłem energii w Układzie Słonecznym, i to właśnie ta energia napędza klimat Ziemi, a także innych, posiadających atmosferę planet i księżyców. Emitowane przez naszą gwiazdę promieniowanie z zakresu nadfioletu, światła widzialnego i bliskiej podczerwieni (w skrócie określane przez klimatologów jako „promieniowanie krótkofalowe”, bo cechuje je stosunkowo krótka długość fali) jest pochłaniane przez ziemską atmosferę, oceany i powierzchnię planety. Przyczynia się dzięki temu do powstawania różnic temperatur i związanych z nim różnic ciśnienia, podtrzymujących cyrkulację atmosferyczną i oceaniczną; a także obieg wody w przyrodzie i fotosyntezę. Naturalne jest więc pytanie, czy obecnie obserwowana zmiana klimatu nie jest wynikiem, przynajmniej w znaczącej części, zmian aktywności słonecznej. Dzięki badaniom naukowym przeprowadzonym w ostatnich kilku dekadach możemy na to pytanie odpowiedzieć z dużą dozą pewności.
Ostatnie dekady – satelitarne pomiary aktywności słonecznej
Bezpośrednie, satelitarne pomiary ilości promieniowania elektromagnetycznego emitowanego przez Słońce (strumienia irradiancji słonecznej) pokazały, że ilość energii dostarczanej przez Słońce zmienia się w niewielkim zakresie – o około 0,1-0,2% pomiędzy maksimum i minimum – i że jej wahania są niewystarczające, by wyjaśnić wzrost globalnej temperatury mierzony w tym okresie (Forster i in. 2024).
Dalej w przeszłość – zliczanie plam i dane paleoklimatyczne
W dłuższej perspektywie zmienność aktywności słonecznej można oszacować w oparciu o archiwa zliczeń plam słonecznych, oraz koncentracji radioaktywnych izotopów węgla (¹⁴C) i berylu (¹⁰Be) zachowanych w kopalnym drewnie i rdzeniach lodowych. Choć rekonstrukcje wykonane takimi pośrednimi metodami są obciążone dużymi niepewnościami, również nie potwierdzają one istnienia dużych wahań ilości energii słonecznej w okresie ostatnich kilkuset (Chatzistergos i in. 2023) czy nawet tysięcy lat (Wu i in., 2018) – zwróć uwagę na zakres wartości na skalach pionowych poniższych wykresów.
Z tego też powodu Minimum Maundera, okres zmniejszonej aktywności słonecznej w XVII i XVIII wieku, według obecnych badań odegrało drugorzędną rolę w kształtowaniu ówczesnego globalnego klimatu, a strumień irradiancji słonecznej był w tym czasie zaledwie 0,2% słabszy od obecnego (Yeo i in. 2020).
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o rekonstrukcjach aktywności słonecznej w przeszłości, zajrzyj do artykułu Aktywność słoneczna w ostatnich 9000 lat.
A co z wpływem Słońca na promieniowanie kosmiczne?
Konfrontacji z wynikami badań nie wytrzymały również hipotezy postulujące istnienie innych procesów fizycznych, za pośrednictwem których Słońce miało wpływać na klimat.
Jedna z najpopularniejszych takich hipotez łączyła zmiany ilości promieniowania kosmicznego ze zmiennością ziemskiej pokrywy chmur. Pomimo licznych badań nie udało się jednak wykazać, że mechanizm ten ma mierzalny wpływ na zachmurzenie w prawdziwej atmosferze (Gordon i in. 2017), ani że zachmurzenie faktycznie powiązane jest z wahaniami strumienia promieniowania kosmicznego (Agee, Kiefer i Cornett, 2012).
Niezależnie od tego, według prowadzonych od lat 50-tych XX wieku pomiarów intensywność promieniowania kosmiczne nie wykazuje długoterminowego trendu, nie można byłoby zatem w jego zmianach upatrywać przyczyn globalnego ocieplenia. Więcej na ten temat znajdziesz w artykule O tym, jak promieniowanie kosmiczne NIE wpływa na klimat
Podsumowując, wkład zmian aktywności słonecznej we wzrost średniej temperatury planety był w ostatnim stuleciu bliski zeru, i nie może być wyjaśnieniem obserwowanego globalnego ocieplenia.
Piotr Florek
Fajnie, że tu jesteś. Mamy nadzieję, że nasz artykuł pomógł Ci poszerzyć lub ugruntować wiedzę.
Nie wiem, czy wiesz, ale naukaoklimacie.pl to projekt non-profit. Tworzymy go my, czyli ludzie, którzy chcą dzielić się wiedzą i pomagać w zrozumieniu zmian klimatu. Taki projekt to dla nas duża radość i satysfakcja. Ale też regularne koszty. Jeśli chcesz pomóc w utrzymaniu i rozwoju strony, przekaż nam darowiznę w dowolnej wysokości