Memorandum Katowickie – głos naukowców, intelektualistów i duchownych

Memorandum katowickie. 10 grudnia 2018 w Katowicach odbyło się sympozjum Safeguarding Our Climate, Advancing Our Society (Troska o Klimat i Pomyślna Przyszłość Społeczeństw) zorganizowane wspólnie przez Polską Akademię Nauk, Pontificia Academia Scientiarum (Papieską Akademię Nauk) i Centre Nationale de la Recherche Scientifique (Narodowe Centrum Badań Naukowych). W spotkaniu wzięli udział między innymi należący do rady naukowej naszego portalu profesorowie Krzysztof Haman, Zbigniew Kundzewicz, Szymon Malinowski i Jan Marcin Węsławski. 

Po cyklu wykładów i dyskusji, uczestnicy postanowili o ogłoszeniu
wspólnego memorandum, w którym naukowcy, intelektualiści i duchowni
nawołują do aktywnego i opartego na osiągnięciach nauki działania w
sprawie ograniczenia globalnej zmiany klimatu i realizacji postanowień Porozumienia paryskiego. Poniżej zamieszczamy (w wersji oryginalnej) komunikat prasowy oraz treść memorandum (po polsku i po angielsku).

Informacja na stronie Polskiej Akademii Nauk.

Katowice, the 10th of December, 2018
Komunikat prasowy

Joint call for swift and just climate action: the Katowice Memorandum

Researchers, intellectuals and spiritual leaders jointly call for swift and just climate action. Together, they formulate the Katowice Memorandum at a symposium co-organized by the Polish Academy of Sciences, the Pontifical Academy of Sciences and the French National Centre for Scientific Research (CNRS) during the 24th UN Conference of the Parties to the UN Framework Convention on Climate Change (COP 24) in Katowice, Poland.

The joint symposium was opened by Jerzy Duszyński, President of the Polish Academy of Sciences, Andrzej Kowalczyk, Rector of the University of Silesia in Katowice, HE Pierre Levy, French Ambassador to Poland, Stéphanie Thiébault, CNRS Director of Institute of Ecology and Environment, and Msgr Marcello Marcelo Sánchez Sorondo, Chancellor of the Pontifical Academy of Sciences.

The list of outstanding speakers includes: Patricia Espinosa, Executive Secretary of the UNFCCC; Hans Joachim Schellnhuber, member of the Pontifical Academy of Sciences and Director Emeritus of the Potsdam Institute for Climate Research, Valerie Masson Delmotte, Co-Chair of the Intergovernmental Panel on Climate Change; Nobel Laureate Mario Molina; Nicholas Stern, Professor at the London School of Economics and Chair of the Grantham Research Institute; Laurence Tubiana, CEO of European Climate Foundation; and many other distinguished scientists. Contributing religious leaders include the Primate of Poland, Wojciech Polak; the Chair of the German Council of the Evangelical Church, Heinrich Bedford-Strohm; Bruno-Marie Duffé, Head of the Vatican Delegation to COP24; and John Chryssavgis, environmental advisor to the Ecumenical Patriarch Bartholomew I.

Enclosed please find the memorandum that had just been signed.

Memorandum katowickie

Deklaracja przyjęta przez wspólne sympozjum dotyczące zmian klimatu pn.
“Safeguarding Our Climate, Advancing Our Society”
(Troska o klimat, pomyślna przyszłość społeczeństw)

10 grudnia 2018

Polska Akademia Nauk, Papieska Akademia Nauk oraz Centre Nationale de la Recherche Scientifique (Narodowe Centrum Badań Naukowych) zorganizowały wspólne sympozjum o nazwie “Safeguarding Our Climate, Advancing Our Society” w czasie trwania 24-tej sesji Konferencji Stron Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w Sprawie Zmian Klimatu (COP 24) w Katowicach. Podczas sympozjum, wybitni naukowcy, intelektualiści i przywódcy duchowi sformułowali wspólny apel nawołujący do podjęcia szybkich kroków w celu powstrzymania zmian klimatu. Apel ten adresowany jest do wszystkich członków społeczności naukowych, kulturowych i duchowych. Oparty jest na wiedzy naukowej dostarczonej przez badania klimatologów i poczuciu moralnego zobowiązania do zapewnienia ludzkości warunków do życia w naszym wspólnym domu.

Obecnie dysponujemy niepodważalnymi dowodami naukowymi na następujące zjawiska:
(i) Ziemia ulega szybkiemu ociepleniu – już obecnie średnia temperatura jest o 1°C wyższa w porównaniu z czasem sprzed gwałtownego rozwoju przemysłu;
(ii) emisja gazów cieplarnianych powstałych w wyniku działalności człowieka jest głównym czynnikiem wywołującym zmiany klimatu;
(iii) wiele ze spowodowanych w ten sposób zmian już dziś ma negatywny wpływ na społeczeństwo i może pogłębić problemy społeczne;
(iv) wciąż istnieje szansa na uniknięcie totalnego kryzysu klimatycznego. Jednak wraz z upływem czasu, bardzo szybko się zmniejsza (patrz Piąty Raport Międzyrządowego Zespołu do spraw Zmian Klimatu).

Jeśli szansa ta całkiem przepadnie, rozwój ludzkości zostanie udaremniony, a stosowanie paliw kopalnych, które w dużej mierze rozwój ten umożliwiło, stanie się naszym przekleństwem. Nie możemy do tego dopuścić.

Już dziś obserwujemy wymieranie gatunków i potencjalnie nieodwracalne zmiany ekosystemów. Miliardy ludzi cierpią z powodu ekstremalnych zjawisk pogodowych  takich jak fale upałów, susze i powodzie. Jeśli nie podejmiemy szybkich i zakrojonych na szeroką skalę działań, podniesie się poziom morza, wystąpią braki wody pitnej i inne niekorzystne zjawiska, które zmuszą znaczne grupy ludzi do migracji lub pozbawią ich życia.

W reakcji na te zagrożenia, naukowcy i przywódcy duchowi apelują do poczucia moralnej odpowiedzialności każdego mieszkańca naszej planety, nawołując do podjęcia działań, które zapewnią bezpieczne życie naszym dzieciom.

Społeczność międzynarodowa zebrana na COP 24 powinna potraktować ten apel z najwyższą powagą i przyczynić się do wdrożenia Porozumienia Paryskiego poprze  stworzenie listy uniwersalnych zasad działania, realizowanych przez poszczególne kraje, dzięki którym globalne ocieplenie pozostałoby na poziomie znacznie poniżej 2°C. Stabilny klimat jest bezcennym dobrem wspólnym, które umożliwia życie wszystkich stworzeń na ziemi i do nich należy. Naukowcy, przywódcy duchowi i społeczeństwo obywatelskie muszą wspólnie zadbać o to dobro i uczynić wszystko, co w ich mocy, aby zapobiec chaosowi klimatycznemu.

Szybka dekarbonizacja wszystkich sektorów gospodarki jest niezbędna, aby zachować środowisko naturalne w takim kształcie, jaki umożliwił ludzkości dotychczasowy rozwój i dobrobyt. Kluczowe znaczenie ma tutaj sektor energetyczny, ponieważ energię elektryczną i cieplną wytwarza się wciąż głównie poprzez spalanie paliw kopalnych – przede wszystkim węgla – co ma szkodliwy wpływ zarówno na klimat, jak i na zdrowie.

Zwrot w stronę odnawialnych źródeł energii (OZE) jest więc koniecznością, która jest korzystna dla ludzi i gospodarki nie tylko ze względu na klimat. Zapewnienie stabilności klimatu wymaga jednak przejścia na OZE znacznie szybciej, niż wynikałoby to z czystej kalkulacji rynkowej.

Ustalenia naszego sympozjum wyraźnie potwierdzają możliwość szybkiego przejścia na OZE. Zaprzestanie użycia paliw kopalnych niesie ze sobą wiele dodatkowych korzyści, takich jak poprawa czystości powietrza oraz stworzenie nowych miejsc pracy w coraz bardziej zdygitalizowanym świecie. Podstawą takich szybkich i głębokich transformacji gospodarki i stylu życia powinna stać się edukacja publiczna.

Zmiany klimatu pogłębiają istniejące nierówności społeczne. Ponadto, przejście do gospodarki niestanowiącej zagrożenia dla klimatu wiąże się w niektórych regionach z pewnymi trudnościami. Należy takim regionom zapewnić wsparcie poprzez podzielenie się wiedzą, doświadczeniem, innowacjami i innymi zasobami.

Popieramy długofalowe działania, których liderem jest Unia Europejska, zmierzające do całkowitego wyeliminowania paliw kopalnych. Plan „carbon law” (prawo węglowe) na mocy którego emisje będą zmniejszane co dekadę o połowę, stanowi wykonalne i jasne wytyczne działań. Ich kluczowym elementem jest decyzja odejścia od spalania węgla najpóźniej do roku 2030, co stanowić będzie przykład dla wielu państw zależnych od paliw kopalnych, również w biedniejszych regionach świata. To krok o wielkim znaczeniu, wytyczający drogę ku bezpieczeństwu klimatycznemu i przyszłości naszego społeczeństwa.

Katowice, 10 grudnia 2018, podczas szczytu COP 24

The Katowice Memorandum

A Declaration of the Joint Symposium on Climate Change
“Safeguarding Our Climate, Advancing Our Society”

10 December 2018

The Polish Academy of Sciences, the Pontifical Academy of Sciences and the National Centre for Scientific Research (CNRS) convened the joint symposium ‘Safeguarding Our Climate, Advancing Our Society’ during the 24th UN Conference of the Parties to the UN Framework Convention on Climate Change (COP 24) in Katowice, Poland. At the event, eminent researchers, intellectuals and spiritual leaders formulate a joint call for swift and just climate action. This call to action is addressed to all members of the scientific, cultural and spiritual communities and is based on our collective insight – a sober consideration of climate science and an ethical commitment to a viable future for our common home.

There is compelling  scientific evidence that (i) the Earth is rapidly warming and is already 1°C warmer than in pre-industrial times; (ii) greenhouse gas emissions from human activities are the dominant driving force of climate change; (iii) many of the impacts so caused are already negative for society at large and increase social vulnerabilities and (iv) there is still a window of opportunity to take full responsibility and avoid an all-out climate crisis. However, this window is rapidly closing (Intergovernmental Panel on Climate Change, AR5).

Should it close completely, human progress across our planet would be thwarted, thus turning the immense historical benefit of fossil fuel use into an outright curse for our civilization. This must not happen.

Already today, we are witnessing species extinction and potentially irreversible transformations of ecosystems. Billions of humans are suffering under intensified extreme weather events, such as heat waves, droughts, or flooding. Without a rapid and profound transformation, sea-level rise, water scarcity and other climate impacts will force more and more people to leave their homes or perish.

Scientific and spiritual leaders have responded to these scientific findings by calling on the ethical responsibility of every person living on this planet, urging us to start now to steer Earth toward our children’s future.

The international community gathering at COP 24 needs to heed these appeals and substantiate the pivotal Paris Agreement by creating a set of universal rules for national actions that will ensure that global warming is confined to “well below 2°C”. A stable climate is one of the most precious common goods in our shared home; it belongs to and supports all life on Earth. Scientists, spiritual leaders and civil society need to take care of this good together and must mobilize all efforts to avoid climate chaos.

Rapid decarbonisation of all economic sectors is crucial for preserving the environmental conditions that allowed humanity to thrive. The energy sector is critical in this context, since power and heat are still predominantly generated from fossil fuels – and especially from coal, which has damaging effect on the climate and public health. A move towards renewable energy sources is imperative to protect workers and economies, independent of climate change. For the sake of climate stability, this move needs to happen much sooner than sheer market considerations would suggest.

The answers given by our symposium clearly demonstrate the feasibility for such a transition. The phase-out of fossil fuels provides many co-benefits such as improved air quality and the creation of novel jobs in a progressively digitalized world. Public education can form a strong backbone to the required rapid and deep transformation of our economies and lifestyles.

Climate change intensifies existing inequalities.  In addition, transition to a climate neutral economy is more challenging for certain regions than for others. It is therefore necessary to strengthen support to the former, and share knowledge, practices, innovations and resources.

We support the European Union’s long-term ambition to lead an innovation process that makes the world fossil-free. To this end, the ‘carbon law’, a plan to halve emissions every decade, provides a scientifically sound and simple roadmap. A crucial step of this roadmap is a rapid and human-centred transition away from the critical coal sector, no later than 2030, which will be instructive to many fossil-fuel dependent and poorer regions of the world. This is a vital step, which will pave the way to safeguard our climate and advance our society.

Done on the 10th of December 2018 during the COP 24 in Katowice, Poland