Nauka o klimacie | naukaoklimacie.pl
In Aktualności

Rozmowy o zmianie klimatu

9 minut czytania

W cyklu spotkań online organizowanych przez serwis Nauka o klimacie i prowadzonych przez Szymona Bujalskiego, zaproszeni specjaliści (naukowcy i nie tylko) przybliżają słuchaczom zagadnienia związane ze zmianą klimatu. Tematem jest globalne ocieplenie, jego konsekwencje, możliwości przystosowania się do zachodzących zmian (adaptacja) oraz zapobiegania im (mitygacja).

Rozmów można słuchać na żywo na profilu Nauki o klimacie w serwisie Facebook (podczas spotkania możliwe jest zadawanie pytań). Poniżej zebraliśmy listę nagrań, aby łatwiej było do nich dotrzeć. A jeśli zamiast słuchać, wolicie czytać, zapraszamy do przeszukiwania naszej bazy artykułów.

Zmiana klimatu sprowadzi choroby. Na co powinniśmy się szykować?

Zmieniający się klimat ułatwi przenoszenie się wielu chorób w miejsca, w których do tej pory praktycznie nie występowały. W Polsce również musimy się na to przygotować. Pytanie jednak: na co dokładnie? Jakich chorób zakaźnych związanych ze zmianą klimatu możemy się spodziewać w Polsce i kiedy? Jakie są objawy tych chorób i jakie mogą być ich konsekwencje? Jak zapobiegać ich rozprzestrzenianiu? Co możemy robić jako jednostki, a jakich działań potrzebujemy na poziomie całego systemu opieki zdrowotnej?

Gośćmi Szymona Bujalskiego byli:

  • prof. Krzysztof Pyrć (wirusolog, Małopolskie Centrum Biotechnologii Uniwersytetu Jagiellońskiego)
  • dr n. med. Adam Ptasiński (internista, Studium Medycyny Rodzinnej CMKP oraz Uczelnia Łazarskiego).

Jeśli interesują Cię wątki poruszane w rozmowie, zajrzyj też do naszych artykułów o zmianie klimatu i zdrowiu.

Choć trzy czwarte Ziemi zajmuje woda, tylko niewielki jej odsetek to woda pitna. Podczas gdy jedni wykorzystują ją w nadmiarze, innym brakuje jej każdego dnia. Nierówny dostęp do tak podstawowej potrzeby pogłębiany jest przez zmianę klimatu. Widać to chociażby w Afryce, której duży obszar zmaga się z największą od kilku dekad suszą. W efekcie zagrożone jest zdrowie i życie kilkudziesięciu milionów ludzi. Ale widać to też w Europie, w tym Polsce. Wywołane suszą niskie poziomy rzek odbiły się w 2022 r. na europejskim systemie energetycznym i transporcie towarów. Susza w rolnictwie przekłada się zaś na rosnące cena warzyw, owoców i innych produktów żywnościowych. Wiele osób właśnie w ograniczonym dostępie do wody widzi największe zagrożenie w przyszłości. Niektórzy obawiają się wręcz, że XXI w. będzie wiekiem konfliktów o wodę.

Czy taka przyszłość faktycznie nam grozi? Jak to możliwe, że w 2023 r. wciąż jedna czwarta ludzkości nie ma zapewnionego dostępu do bezpiecznej wody pitnej? I w jaki dokładnie sposób problemy z wodą przekładają się na naszą polską codzienność?

Z okazji Światowego Dnia Wody i kampanii „Razem wpływamy na zmiany”, organizowanej przez Polską Akcję Humanitarną (PAH) Szymon Bujalski rozmawiał z prof. Pawłem Rowińskim, hydrologiem z Instytutu Geofizyki Polskiej Akademii Nauk oraz Magdaleną Foremską z Polskiej Akcji Humanitarnej.

Jeśli interesuje Cię temat dostępu do wody i problemu susz, zajrzyj do naszych artykułów!

Wśród miejsc, które z pewnością odczują konsekwencje cieplejszych zim i generalnie ocieplającego się klimatu, są lasy. Ich znany nam krajobraz ulegnie znacznej przemianie: niektóre gatunki drzew znikną, a inne będą osiągać znacznie mniejsze rozmiary. Czego dokładnie możemy się spodziewać? Jakie lasy najlepiej poradzą sobie ze zmianami?

Szymon Bujalski rozmawia o tym z

  • prof. Bogdanem Jaroszewiczem, kierownikiem Białowieskiej Stacji Geobotanicznej Uniwersytetu Warszawskiego wieloletnim wicedyrektorem Białowieskiego Parku Narodowego
  • oraz Adamem Wajrakiem, dziennikarzem, fotografem i autorem książek o tematyce przyrodniczej.

Jeśli wciągnął Cię ten temat, przeczytaj także wywiad z prof. Krzysztofem Świerkoszem.

Naukowcy nie mają wątpliwości – 99,9% badań o zmianie klimatu stwierdza nie tylko, że zmiana występuje, ale i że odpowiada za nią człowiek. Mimo to w mediach społecznościowych, wypowiedziach polityków i podczas rozmów przy rodzinnym stole wciąż nie brakuje głosów, że kryzys klimatyczny to oszustwo. Komu jest na rękę, by powielać te teorie? Z jakimi argumentami świadczącymi o rzekomym oszustwie spotykają się naukowcy? Jakie mity wokół zmiany klimatu wciąż pozostają żywe? I jakie są fakty, które je obalają?

Gośćmi Szymona Bujalskiego byli:

  • Aleksandra Stanisławska – współtwórczyni Crazy Nauki, jednego z największych w Polsce blogów popularnonaukowych. Współautorka książki “Fakt, nie mit”, która rozprawia się z najpopularniejszymi naukowymi mitami.
  • Aleksy Szymkiewicz antropolog, medioznawca i filozof związany ze Stowarzyszeniem Demagog, w którym zajmuje się m.in. dezinformacją klimatyczną.
  • dr Aleksandra Kardaś – fizyczka atmosfery i popularyzatorka nauki, redaktorka naczelna serwisu Naukaoklimacie.pl. Autorka „Książki o wodzie”, a także współautorką podręczników „Nauka o klimacie” oraz „Klimatyczne ABC”.

2022 rok zdominowało słowo kryzys. Mimo wojny, drożyzny, inflacji, ryzyka recesji i innych problemów nie można zapominać o największym kryzysie długotrwałym: klimatycznym. Gdzie jesteśmy i dokąd zmierzamy z ochroną klimatu? Co przyniósł listopadowy szczyt klimatyczny w Egipcie? Dlaczego 2022 r. znów nie będzie najcieplejszy? I czy możliwe jest, że mimo to zmiana klimatu przyspiesza?

Te i inne pytania Szymon Bujalski zadawał prof. Szymonowi Malinowskiemu, dr. Jakubowi Małeckiemu i Annie Sierpińskiej z redakcji Nauki o klimacie.

Jak sprawić, by z myślą o ochronie klimatu zadbać jednocześnie o poprawę jakości życia w polskich miastach? Co zrobić, by Polska pomyślnie przeszła transformację energetyczną i stała się neutralna klimatycznie z korzyścią dla gospodarki?

Rozmawiają

  • Szymon Bujalski (autor książki „Recepta na lepszy klimat. Zdrowsze miasta dla chorującego świata”)
  • Marcin Popkiewicz (autor „Zrozumieć transformację energetyczną. Od depresji do wizji albo jak wykopywać się z dziury, w której jesteśmy”).

„Otwartość dla sprawiedliwości klimatycznej” to temat Tygodnia Otwartego Dostępu (Open Access Week) 2022. Z tej okazji wraz z Platformą Otwartej Nauki zorganizowaliśmy specjalne spotkanie onlajn, podczas którego rozmawialiśmy o tym, jak otwarty dostęp do publikacji i danych naukowych ułatwia badanie klimatu, czemu jest interesujący także dla społeczeństwa i jak może wspierać adaptację do zmiany klimatu.

Gościniami Szymona Bujalskiego były:

  • dr Natalia Gruenpeter (Platforma Otwartej Nauki, ICM UW),
  • dr hab. Katarzyna Jasikowska (Instytut Socjologii UJ, klimatUJ),
  • dr Aleksandra Kardaś (Nauka o klimacie).

Zobacz też serię krótkich filmów na temat otwartej nauki.

Kryzys klimatyczny to nie jedyny środowiskowy problem, z jakim musimy sobie radzić. Negatywne emocje mogą budzić też kryzys energetyczny, obawy o potężny smog zimą, wysychające rzeki czy zanieczyszczona Odra.

Jak nie dać się przytłoczyć tym i innym kryzysom? Jak nie stracić w tym wszystkim nadziei na lepsze jutro? Czy w tak trudnym okresie myślenie o poprawie jakości życia ma w ogóle sens? A jeśli tak, to jak o tę jakość zadbać? Między innymi na te tematy Szymon Bujalski rozmawiał ze znakomitym gronem psychologów:

  • dr Marzeną Cypryańską-Nezlek (Wydział Psychologii, Uniwersytet SWPS),
  • dr Magdaleną Budziszewską (Wydział Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego),
  • dr. hab. Michałem Jaśkiewiczem (Uniwersytet Gdański).

Przeczytaj także: Przejmują cię informacje o klimacie? Więc reagujesz normalnie

Z jednej strony zmiana klimatu mocno wpłynie na Morze Bałtyckie, które jest jednym z najszybciej ogrzewających się na świecie. Z drugiej strony życie w nim rozwija się, a podejmowane działania sprawiły, że woda jest najczystsza od lat.

Jak będzie więc wyglądał Bałtyk przyszłości? Co wpłynie na jego stan? Co czeka żyjące w nim zwierzęta? Czego mogą oczekiwać miliony Polaków, którzy będą chcieli spędzić urlop nad polskim morzem? I z jakimi zagrożeniami zmierzą się społeczności żyjące na wybrzeżu?

Szymon Bujalski rozmawiał na te tematy z

  • prof. Janem Marcinem Węsławskim (Instytut Oceanologii PAN),
  • dr. hab. Karolem Kulińskim (Instytut Oceanologii PAN).

Więcej o Bałtyku:

Fermy przemysłowe, wycinki lasów tropikalnych, gigantyczna nadprodukcja żywności i jej marnowanie – rolnictwo szkodzi klimatowi i środowisku na wiele sposobów. Jak to zmienić?

Nasi goście opowiadali o tym, jakie nowoczesne tradycyjne praktyki rolnicze pozwalają zmniejszać emisje gazów cieplarnianych z gospodarstw albo wręcz przyczyniać się do „ujemnych emisji”, czyli wiązania dwutlenku węgla z atmosfery w glebie.

Tym razem Szymon Bujalski rozmawiał z

  • dr hab. Pauliną Kramarz (Instytut Nauk o Środowisku, Uniwersytet Jagielloński i Nauka dla przyrody),
  • Marcinem Wójcikiem, właścicielem gospodarstwa ekologicznego „OIKOS”.

Jeśli czujesz niedosyt, przeczytaj wywiady z naszymi gośćmi:

Czy przewidywanie rychłego upadku ludzkości może przynieść coś dobrego? Czy mówienie o problemach nie powinno być zastąpione rozmowami o rozwiązaniach?
Dlaczego choć o zmianie klimatu mówi się coraz więcej, wciąż niewiele osób chce się angażować? A jeśli już się angażujemy, to które działania mogą przynieść najwięcej korzyści?

Na te tematy rozmawiali z Szymonem Bujalskim:

  • dr Magdalena Budziszewska (Wydział Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego),
  • dr Michał Czepkiewicz (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu),
  • dr hab. Jacek Wasilewski (Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii Uniwersytetu Warszawskiego).

4 kwietnia 2022 r. opublikowana została III część Szóstego raportu podsumowujące IPCC, mówiąca o możliwościach ograniczenia lub zatrzymania ocieplania się klimatu (mitygacji).

O najważniejszych wnioskach płynących z raportu rozmawiali:

  • prof. Szymon Malinowski (Nauka o klimacie, Wydział Fizyki UW),
  • Zbigniew Bohdanowicz (Wydział Nauk Ekonomicznych UW),
  • Anna Sierpińska (Nauka o klimacie, Fundacja Edukacji Klimatycznej).

Jeśli zainteresowały Cię zagadnienia poruszone w rozmowie, przeczytaj też:

Adaptacja (przystosowanie się) do zmieniających się warunków klimatycznych to jeden z głównych tematów opublikowanej w lutym 2022 drugiej części Szóstego raportu IPCC. W jaki sposób może nam w tym dopomóc podtrzymywanie bioróżnorodności? Jakie inspirowane naturą rozwiązania powinniśmy wdrażać w naszych miastach i poza nimi, żeby żyło nam się lepiej i bezpieczniej?

O te kwestie Szymon Bujalski wypytywał dr hab. Iwonę Wagner z Europejskiego Regionalnego Centrum Ekohydrologii Polskiej Akademii Nauk oraz Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Łódzkiego.

Jeśli zainteresowały Cię zagadnienia poruszone w rozmowie, przeczytaj też:

28 lutego 2022 r. opublikowano II część Szóstego raportu podsumowującego IPCC, mówiącą o konsekwencjach zmiany klimatu oraz możliwościach naszej adaptacji (przystosowania się) do zmieniających się warunków. O najważniejszych wnioskach płynących z raportu oraz o wpływie zmiany klimatu na Polskę i świat opowiadali

  • dr hab. Katarzyna Jasikowska (Instytut Socjologii UJ, klimatUJ),
  • dr Sebastian Szklarek (Europejskie Regionalne Centrum Ekohydrologii, Świat wody),
  • Anna Sierpińska (Nauka o klimacie, Fundacja Edukacji Klimatycznej).

Jeśli zainteresowały Cię zagadnienia poruszone w rozmowie, przeczytaj też:

Avatar photo
Autor

Podobne wpisy