Emisje i koncentracje CO2 w 2014. Stężenie dwutlenku węgla, najważniejszego sprawcy globalnej zmiany klimatu, rośnie w coraz szybszym tempie, dowodzą wydane we wrześniu 2014 roku raporty: Biuletyn WMO na temat gazów cieplarnianych oraz Global Carbon Budget 2014.

zdjęcie przedstawia kilka kontenerów mieszkalnych ustawionych nad brzegiem morza, oboka i na dachu jednego z nich zamontowano wysokie maszty pomiarowe
Rysunek 1: Stacja pomiarowa NOAA, Trynidad Head – jedno ze stanowisk do obserwacji koncentracji dwutlenku węgla w powietrzu. Zdjęcie zamieszczamy dzięki uprzejmości NOAA.

Średnia koncentracja dwutlenku węgla w powietrzu osiągnęła w roku 2013 kolejną rekordową wartość: 396 ± 0,1 ppm. Było to o 2,9 ppm (czyli 0,74%) więcej niż rok wcześniej. Wydawałoby się, że to niewiele. Jednak jeśli spojrzymy na historyczne wartości koncentracji CO2 okaże się, że przed rewolucją przemysłową przez co najmniej kilkaset tysięcy lat utrzymywały się poniżej 300 ppm, a więc dziś osiągnęła już 142% wartości z czasów przedprzemysłowych.

Średnie koncentracje CO2 2014.
Rysunek 2: Średnie koncentracje CO2 w powietrzu według biuletynu Światowej Organizacji Meteorologicznej.

Ile i jak emitujemy?

Zgodnie z danymi zebranymi przez naukowców z całego świata współpracujących w ramach Global Carbon Project, w roku 2013 ludzkość wyemitowała do atmosfery 36 miliardów ton dwutlenku węgla, czyli o 2,3% więcej niż rok wcześniej. Najwięcej dwutlenku węgla (43%) uwolniliśmy, spalając węgiel. Na drugim miejscu znalazło się spalanie ropy (33%) i gazu (18%). W raporcie uwzględniono także produkcję cementu (5,5% emisji) oraz wypalanie gazu ulatniającego się przy okazji wydobycia ropy (0,6%). Dodatkowo ok. 8% całkowitych emisji związanych z działalnością człowieka wywołanych było wylesianiem i innymi zmianami w zagospodarowaniu terenu.

Światowe emisje dwutlenku węgla (CO2 2014)
Rysunek 3: Światowe emisje dwutlenku węgla w podziale na te związane ze zmianami zagospodarowania terenu (np. wylesianiem), spalaniem paliw kopalnych i innymi aktywnościami. Źródło: Global Carbon Budget 2014.

Najwięksi winowajcy

W roku 2013 największym emitentem dwutlenku węgla były po raz kolejny Chiny (28% emisji), Stany Zjednoczone (14%), Unia Europejska (10%) oraz Indie (7%). Spośród tych „liderów”, jedynie w Unii Europejskiej odnotowano w ubiegłym roku spadek emisji – o 1,8% względem 2012 (patrz rysunek 4).

Warto zwrócić uwagę, że jeśli przeliczymy wartości emisji, biorąc pod uwagę liczbę obywateli poszczególnych krajów, ranking wyglądać będzie inaczej (rysunek 5). Na prowadzenie wysuną się w rozpatrywanej grupie Amerykanie (15,6 tCO2/os), zaś dla Chińczyków 2013 był pierwszym rokiem, w którym prześcignęli Europę pod względem emisji per capita. Wśród krajów o mniejszych emisjach całkowitych, w emisjach na głowę przodują mieszkańcy krajów, których gospodarka opiera się na wydobyciu gazu lub ropy,tj. Katar (40 tCO2/os), Trynidad i Tobago (37 tCO2/os), Kuwejt (30 tCO2/os).

Wykres: emisje CO2 przez największych emitentów roku 2013
Rysunek 4: Historia emisji gazów cieplarnianych przez najważniejszych emitentów roku 2013. Wartości przedstawiono w miliardach ton CO2, symbole puste w środku przedstawiają przewidywane poziomy emisji w najbliższych latach. Źródło: Global Carbon Budget 2014.
Wykres przedstawiający emisje CO2 per capita na przestrzeni ostatnich dziesięcioleci
Rysunek 5: Historia emisji gazów cieplarnianych na głowę mieszkańca przez najważniejszych emitentów roku 2013. Wartości przedstawiono w miliardach ton CO2, symbole puste w środku przedstawiają przewidywane poziomy emisji w najbliższych latach. Źródło: Global Carbon Budget 2014.
Transfer emisji CO2
Rysunek 6: Transfer emisji CO2: strzałki wychodzą z państw, w których następuje emisja CO2 a celują w państwa, które korzystają z wyprodukowanych dóbr. Widać na niej jak duże znaczenie dla emisji gazów cieplarnianych ma poziom konsumpcji dóbr. Dane pochodzą z roku 2007 a Unia Europejska traktowana jest jako jeden region. Jednostki: MtCO2. Źródło: Global Carbon Budget 2014.

Polska: jeden z niechlubnych liderów w UE

Z pewnością najbardziej interesuje Was, jak właściwie wygląda pozycja naszego kraju na tle świata. Według danych Global Carbon Project, Polska wyemitowała w 2013 ok. 311,5 MtCO2, co zapewniło nam piąte miejsce wśród największych w Unii Europejskiej, za Niemcami, Wielką Brytanią, Włochami i Francją. Nieco lepiej wypadamy pod względem emisji na osobę: z wynikiem ok. 8,15tCO2/os plasujemy się na miejscu 8 (patrz rysunek 7).

Emisje dwutlenku węgla przez państwa Unii Europejskiej
Rysunek 7. Emisje dwutlenku węgla przez państwa Unii Europejskiej w roku 2013. Z lewej strony: emisje całkowite w MtCO2, z prawej: emisje per capita w tCO2/os. Dane Global Carbon Budget 2014.

Jeśli jesteście zainteresowani innymi porównaniami i dokładnymi danymi dla poszczególnych krajów czy kontynentów, zachęcamy do odwiedzenia interaktywnego atlasu emisji oraz profilu Global Carbon Project w portalu Facebook.

Aleksandra Kardaś, konsultacja merytoryczna: prof. Szymon P. Malinowski

Fajnie, że tu jesteś. Mamy nadzieję, że nasz artykuł pomógł Ci poszerzyć lub ugruntować wiedzę.

Nie wiem, czy wiesz, ale naukaoklimacie.pl to projekt non-profit. Tworzymy go my, czyli ludzie, którzy chcą dzielić się wiedzą i pomagać w zrozumieniu zmian klimatu. Taki projekt to dla nas duża radość i satysfakcja. Ale też regularne koszty. Jeśli chcesz pomóc w utrzymaniu i rozwoju strony, przekaż nam darowiznę w dowolnej wysokości