Komitet Geofizyki PAN: stanowisko w sprawie zmiany klimatu

Komitet Geofizyki PAN: stanowisko w sprawie postępującej zmiany klimatu (2018). Tekst można znaleźć również na stronie Komitetu.

Siedziba Polskiej Akademii Nauk, Pałac Staszica w Warszawie. Zdjęcie By harum Domena publiczna, Wikimedia.

„Komitet Geofizyki PAN wydał w 2009 roku oświadczenie, w którym wyrażał zaniepokojenie zmieniającym się klimatem oraz wzywał do zintensyfikowania badań klimatycznych, oraz ewentualnych działań adaptacyjnych, w przypadku, gdyby międzynarodowe wysiłki zmierzające do ograniczenia tych zmian nie przyniosły oczekiwanych rezultatów. Komitet uzasadniał potrzebę takiego oświadczenia zainteresowaniem i zaniepokojeniem społeczeństwa zmianą klimatu oraz spotykanymi w obiegu publicznym licznymi opiniami niezgodnymi z aktualnym stanem wiedzy o systemie klimatycznym Ziemi. W okresie ostatnich ośmiu lat wiedza naukowa na temat klimatu i jego postępującej zmiany znacznie się poszerzyła. Jednocześnie w mediach zdarzają się informacje niezgodne z tą wiedzą, a postęp w działaniach ograniczających zmiany klimatu jest niedostateczny, co sprawia iż Komitet Geofizyki PAN widzi potrzebę wydania kolejnego oświadczenia w następującym brzmieniu:

1) Globalne ocieplenie postępuje nadal [1, 1a, 1b]. Lata 2014-2016 były najcieplejsze w historii pomiarów meteorologicznych i oceanograficznych, nie tylko globalnie, ale także w wielu regionach świata, w tym w Europie [2]. Zasięg lodu morskiego w Arktyce podczas jego letnich minimum pozostaje na bardzo niskim poziomie po rekordowo niskiej wartości z 2012 roku [3], natomiast zasięgi podczas zimowego maksimum były najmniejsze w historii pomiarów w ciągu trzech ostatnich lat (rekordowe wartości padły w 2015 i 2017 roku) [4]. Również zasięg lodu morskiego wokół Antarktydy, po długim okresie powolnego wzrostu, w 2016 roku spadł do najniższych wartości w historii pomiarów satelitarnych [5]. Lodowce górskie [6] oraz lądolody Grenlandii [7] i Antarktydy [8, 8a, 8b] nadal tracą masę. Zawartość cieplna oceanu światowego zwiększała się w ciągu ostatniego dziesięciolecia w tempie odpowiadającym obserwowanej metodami satelitarnymi nierównowadze energetycznej planety Ziemia większej niż 0,5 W na każdy metr kwadratowy jej powierzchni [9, 9a, 9b]. Poziom oceanu światowego podnosi się w wyniku ocieplenia wody morskiej i topienia lodu na kontynentach o ponad 3 mm rocznie w okresie satelitarnym (od 1993 roku), a tempo wzrostu wykazuje w ostatnich latach przyspieszenie [10, 10a, 10b].

2) Nauka nie ma istotnych wątpliwości co do przyczyny trwającego globalnego ocieplenia. Efekt cieplarniany jest zarówno dobre zrozumiały w sensie teoretycznym ale też jego wartość i zmiany mierzone są bezpośrednio w widmie promieniowania termicznego Ziemi [11, 11a, 11b]. Spowodowany jest on absorpcją tego promieniowania przez gazy cieplarniane, takie jak dwutlenek węgla, którego stężenie wzrosło od czasów przedprzemysłowych o ponad 40% [12], metan, którego stężenie podwoiło się od XIX wieku [13], oraz spowodowane tym sprzężenia zwrotnie dodatnie, takie jak wzrost zawartości pary wodnej w atmosferze [14]. Żaden inny znany proces nie przyczyniał się do globalnego ocieplenia w ostatnich dekadach (aktywność słoneczna miała w ciągu ostatnich trzech 11-letnich cyklów minimalnie ujemny wpływ na temperaturę globalną [15]). Emisje antropogeniczne węgla wynoszą ok. 10 GtC rocznie [16, 16a] i na razie nie wykazują tendencji spadkowych [17]. Obliczenia wskazują, że wypełnienie zobowiązań niedawnych Porozumień Paryskich o utrzymaniu wzrostu średniej temperatury na świecie znacznie niższego niż 2°C powyżej poziomu sprzed epoki przemysłowej i dążeniu do tego, by ograniczyć wzrost do 1,5°C, do roku 2100 [18], nie będzie możliwe bez szybkiej redukcji emisji gazów cieplarnianych nie później niż do 2030 roku i neutralności węglowej w skali planety przed końcem XXI wieku [19].

3) Zmiana klimatu przynosi szereg niekorzystnych skutków, od wzrostu intensywności susz w rejonach podzwrotnikowych [20] po zanik wieloletniej zmarzliny w rejonach polarnych [21]. Zwiększone temperatury globalne wpływają na intensyfikację fal upałów [22, 22a]. Coraz silniejsze dowody naukowe pokazują powiązania wzrostu częstotliwości i intensywności opadów ekstremalnych [23] z obserwowanym ociepleniem klimatu [24]. Modele klimatyczne [25] przewidują kontynuację tych niekorzystnych trendów w następnych dekadach, a także wskazują na możliwość uaktywnienia się nowych niekorzystnych procesów takich jak dodatkowe emisje gazów cieplarnianych z topiącej się wieloletniej zmarzliny [26, 26a] i podmorskich złóż klatratów metanu [27, 27a] lub możliwość katastrofalnego rozpadu części lądolodu Antarktydy [28, 28a]. Bardzo niepokojące są coraz wyższe szacunki przyszłego wzrostu poziomu morza związane z coraz lepszym rozumieniem dynamiki lądolodów. W najnowszych prognozach przekroczenie 1 m wzrostu poziomu morza w XXI wieku staje się coraz bardziej prawdopodobne, szczególnie w scenariuszach, w których nie udaje się szybko zredukować emisji gazów cieplarnianych [29, 29a, 29b, 29c].

4) W związku z postępującą zmianą klimatu Komitet Geofizyki PAN ponawia apel o prowadzenie badań nad procesami klimatycznymi jak również skutkami społecznymi i ekonomicznymi wywołanymi zmianami klimatu, a także nad ewentualnymi działaniami adaptacyjnymi i łagodzącymi na wypadek, gdyby międzynarodowe wysiłki zmierzające do ograniczenia tych zmian nie przyniosły oczekiwanych rezultatów. Komitet apeluje o poparcie dla środowisk naukowych włączających się aktywnie w międzynarodowe interdyscyplinarne badania nad zmianą klimatu i jej skutkami, a także o odpowiedzialne informowanie społeczeństwa i rządzących o wynikach tych badań.

Stanowisko przyjęte w głosowaniu na posiedzeniu plenarnym Komitetu w dniu 24 maja 2018 roku.”

Fajnie, że tu jesteś. Mamy nadzieję, że nasz artykuł pomógł Ci poszerzyć lub ugruntować wiedzę.

Nie wiem, czy wiesz, ale naukaoklimacie.pl to projekt non-profit. Tworzymy go my, czyli ludzie, którzy chcą dzielić się wiedzą i pomagać w zrozumieniu zmian klimatu. Taki projekt to dla nas duża radość i satysfakcja. Ale też regularne koszty. Jeśli chcesz pomóc w utrzymaniu i rozwoju strony, przekaż nam darowiznę w dowolnej wysokości